آموزشی: فقط با یک رله و ترانس سوئیچینگ بسازید

[غزال]

درود
از آنجاکه تاپیک « دیگه ساده تر از این نمیشه ( تحلیل سوئیچینگ ) »https://www.irantk.ir/threads/54626-دیگه-ساده-تر-از-این-نمیشه-(-تحلیل-سوئیچینگ-)/page6
مورد توجه و اقبال نسبی واقع شد ، لذا اخیرا در فرصتی که حاصل شد مورد تازه ای به پست ۱ آن اضافه کردم تا ساده تر و ملموس تر بشه و ازآنجاکه مطالعه مجدد دوستانی که قبلا آنرا مطالعه فرمودند بعید بنظر میرسه وبه این علت ، احتمال مطالعه این بخش تکمیلی بعیده
.و ازآنجاکه مطمئنم این بخش بیش از بقیه موارد ، مورد توجه اغلب علاقمندان الکترونیک واقع میشه
.لذا بدلایل فوق الاشاره ، این بخش را بشرح زیر در تاپیک مجزای حاضر نیز تقدیم میکنم.بطوریکه ملاحظه خواهید کرد که با کلکی فقط با یک رله و یک ترانس و بدون قطعات الکترونیکی قادر به ساختن ساده ترین سوئیچینگ هستیم.

در پست ۱ تاپیک « دیگه ساده تر از این ....» گفتیم :چنانچه یک ترانس و باطری و یک کلید را مطابق شکل ۱ با یکدیگر سری کنیم و کلید را بسرعت قطع و وصل کنیم ولتاژی در ثانویه ترانس تولید میشه و این عمل اساس کار سوئیچینگه



اما باید با شیوه ای از کلید اتوماتیک استفاده کنیم که مدام قطع و وصل بشه بطوریکه قبلا در تاپیک موصوف بشرح و تحلیل کلید زنی اتوماتیک الکترونیکی پرداختیم و اکنون بشرح و تحلیل کلید زنی اتوماتیک الکتریکی میپردازیم چنانکه اساسا ابتدائی ترین کلید اتوماتیک درواقع ویبراتور بوده که منسوخ و منقرض شده اما بسادگی قادریم ویبراتور را با یک رله بسازیم تا کلیدی را بصورت مداوم و اتوماتیک قطع و وصل کنه

.

ساختن ویبراتور یا کلید اتوماتیک۱-
۱- رله ای تهیه کنید که حداقل یک کنتاکت بسته و باز داشته باشه
۲- مطابق شکل زیر کنتاکت بسته را با بوبین رله سری کنید و به باطری متصل کنید بطوریکه ولتاژ بوبین رله از طریق کنتاکت بسته به بوبین برسه
دراینصورت رله مبدل به ویبراتور یا نوسان ساز میشه و همراه با صدای ویز ویز مدام کلیه کنتاکت های رله را قطع و وصل میکنه که بدلیل سادگی از تشریح و توجیه آن صرفنظر میکنم . )

بنابرین ازآنجاکه جملگی کنتاکت های رله همزمان با کنتاکت بسته قطع و وصل میشه لذا میتونیم یکی از کنتاکت های باز را بعنوان کلید شکل ۱ استفاده کنیم تا بصورت اتوماتیک اولیه ترانس را قطع و وصل کنه و به این ترتیب ولتاژی در ثانویه ترانس ظاهر بشه.

قابل ذکر است که از این شیوه برای تهیه ولتاژ لامپ های الکترونیکی استفاده میشد زیرا در گذشته ، قبل از ظهور ترانزیستور از لامپ های الکترونی استفاده میشد که برخلاف ترانزیستور نیاز به ولتاژ قابل توجهی داشت و بهمین علت بهره گیری از این کلک ، جهت تامین ولتاژ لامپ ، ضروری بود.

سپاس
تصویر یک نمونه ویبراتور متعلق به رادیو لامپی اتومبیل عهد بوق

 

[غزال]

درود

با توجه به اظهار لطف عزیزی که پس از صدور تاپیک حاضر ، طی پیام کوتاه تلفنی اظهار داشت شماره تلفنم را با زحمت پیدا کرده که بگوید این چرت و پرتا رو برای رونق انجمن مطرح کردم و موضوع تاپیک را تست کرده و پاسخ نداده و لایق توهیناتی هستم که مثل برق نثار کرد و مجال پاسخگویی نداد
لذا ایکاش نظر خود را همینجا مطرح میکرد تا قابل تبادل نظر و بررسی و استنتاج بشه.
در هر صورت امیدوارم پاسخ را بشرح زیر ملاحظه فرمایند.

بله اگر تست کرده باشه ، بخشی از ادعای وی که با رله جواب نگرفته صحیح است و من اتفاقا منتظر پاسخ مشابهی البته با ادبیات درخور بودم تا سوژه تبادل نظر و تلاش و فعالیت ذهنی دوستان عزیز بشه و درصورتیکه پس از چند روز مورد آزمایش و سوال دوستان قرار نمیگرفت نکته ظریف آنرا نیز تقدیم میکردم.
و پاسخ فعلی من اینه که استفاده از رله بعنوان ویبراتور نیاز به دستکاری بسیار بسیار مختصری داره که پس از اعلام نظر کافی دوستان ، عرض میکنم و فیلم بهره گیری عملی از آنرا نیز تقدیم میکنم و لذا جهت تنویر و دسترسی دوستان عزیز به پاسخ ، سوال زیر را مطرح میکنم که :
چرا در عمل ، اغلب رله ها بدون دستکاری ، بعنوان ویبراتور کار نمیکنن ؟
راهنمایی : البته بدون دستکاری بخوبی نوسان میکنه و کنتاکت بسته بخوبی قطع و وصل میشه اما عجیب و ناباورانه می بینید ، ولتاژ ترانس را قطع و وصل نمیکنه

نیاز به افزودن هیچگونه قطعه ای نداره و درواقع اگه پاسخ سوالم را پیدا کنی در طرفه العینی درستش میکنی تا دقیقا معادل ویبراتور کار کنه و هم نوسان و ویز ویز کنه و هم ولتاژ نرانس را قطع و وصل کنه
ضمنا در جریان پرسش و پاسخ ، حتما نمونه ای آماده میکنم و فیلم آنرا تقدیم میکنم

سپاس

 

[غزال]

درود
فیلم کوتاه پیوست که ۲۲۰ ولت با استفاده از سوئیچینگ رله ای فقط با یک رله و ترانس تولید شده

و اینم تصویر رله ای که سیم زرد رنگ کوتاهی کنتاکت بسته را با بوبین سری کرده و لذا ویبراتور شده و دو نمونه ویبراتور واقعی ۱۲ ولتی با فرکانس ۱۱۵ هرتز



ازآنجاکه ترانسی با قدرت بالا در دسترس نداشتم و ترانس موجود خیلی ضعیفه و توانایی تغذیه لامپ فیلامانی را نداره لذا در فیلم از لامپ کم مصرف استفاده کردم.
همانطور که تصویر ویبراتور پیوست حکایت دارد ویبراتورها قادرند فرکانس دو برابر فرکانس رله تولید کنند ، یعنی اگر رله ای قابلیت تولید فرکانس ۵۰ هرتز را داشته باشه تولید کنندگان ویبراتور ، با تمهیدی همان رله را برای تولید فرکانس ۱۰۰ هرتز میسازند تا افزایش فرکانس موجب کاهش وزن و حجم ترانس مورد نیاز بشه.

آیا با مشاهده تصویر ویبراتور های تاپیک حاضر ، میتوانید کلک هوشمندانه تولید کننده را برای دو برابر کردن فرکانس مشاهده کنید .

کلیپ وسط با رله است و کلیپ اول و سوم با ویبراتور هستند

سپاس

 

[غزال]

درود

بابت پاسخ این سوال که
در اغلب رله ها ، کنتاکت باز رله ای که نوسان میکنه چرا بدون دستکاری ، هرگز بسته نمیشه و لذا هرگز موجبات قطع و وصل ولتاژ به ترانس را فراهم نمیکنه ، راهنمایی زیر را تقدیم میکنم

دلیل نوسان رله ای که کنتاکت بسته آن با بوبین رله سری شده اینه که وقتی ولتاژ از طریق کنتاکت بسته به بوبین رله میرسه نیروی مغناطیسی ، تیغه متحرک را جذب میکنه تا وضعیت کنتاکت ها تغییر کنه اما بمحضی که تیغه متحرک حرکت میکنه کنتاکت بسته به حالت باز درمیاد و ولتاژ بوبین قطع میشه و تیغه به محل اولیه برمیگرده و این سیکل مدام تکرار میشه و بهمین علت نوسان میکنه
حالا با توجه به تشریح فوق الذکر (عملکرد نوسان رله) پاسخ دهید
زمانیکه وضعیت کنتاکت بسته تغییر میکنه و باز میشه و انتظار داریم کنتاکت باز هم تغییر وضعیت بده و بسته بشه تا ولتاژ به ترانس برسه چرا رله در حال نوسان اینطور عمل نمیکنه و کنتاکت باز همچنان باز میمونه و هیچگاه بسته نمیشه.
اگه پاسخ این سوال مشخص بشه روش اصلاح و دستکاری مورد نیاز نیز بسادگی مشخص خواهد شد.
بعبارت دیگر چرا بدون دستکاری رله این اتفاق غیرعادی میافته که در هر سیکل کنتاکت بسته ، باز میشه ولی کنتاکت باز ، برخلاف انتظار بسته نمیشه و کماکان باز می مونه

بعبارت دیگرتر باوجودیکه در شرایط عادی و استفاده معمولی از رله ، زمانیکه کنتاکت بسته ، باز میشه ، باید کنتاکت باز هم بسته بشه
اما در رله ای که نوسان میکنه هرگز کنتاکت باز ، بسته نمیشه مگر با دستکاری لازم .
چرا؟


سپاس

 

[علی تحیری 1]

با سلام:
چون در طراحی، حد اکثر باز و بسته شدن کنتاکت های یک رله را 10بار درثانیه میدانند و بعد از آن کنتاکت باز ( normaly open) را باز یا ( open) می دانند. یا به عبارتی دیگر ما نباید به یک رله فرمان بیش تر از 10 پالس در ثانیه بدهیم. در سیستم های پیشرفته حداکثر بیش از6 بار در ثانیه پالس نمی دهند. چون در حرکت مکانیکی کنتاکت پل یا com. در بیش از 10 بار در ثانیه نمی تواند به کنتاکت نورمالی اوپن یابازوصل شود.

 

[غزال]

با سلام:
چون در طراحی، حد اکثر باز و بسته شدن کنتاکت های یک رله را 10بار درثانیه میدانند و بعد از آن کنتاکت باز ( normaly open) را باز یا ( open) می دانند. یا به عبارتی دیگر ما نباید به یک رله فرمان بیش تر از 10 پالس در ثانیه بدهیم. در سیستم های پیشرفته حداکثر بیش از6 بار در ثانیه پالس نمی دهند. چون در حرکت مکانیکی کنتاکت پل یا com. در بیش از 10 بار در ثانیه نمی تواند به کنتاکت نورمالی اوپن یابازوصل شود.

درود

بله دقیقا همینطور که عملیات فیزیکی نیاز به زمان کافی داره و در زمان ناکافی عملیات نرمال انجام نمیشه.
اما این موضوع که عملیات رله در این فاصله زمانی ناکافی انجام میشه یا نه مورد سوال نیست و اساسا پاسخ این سوال دردی دوا نمیکنه بلکه سوال این بود که چرا این عملیات نرمال انجام نمیشه تا عامل را پیدا کنیم و متناسب با مقاصد خودمان اصلاح کنیم.

درواقع تولید کننده رله هم بدلایلی زمان کافی را تعریف میکنه و میگه در زمان کوتاه تر انتظار عملیات نرمال نداشته باشید ولی نمیگه به چه دلیلی به این بازه زمانی نیاز داره
ولی ما بدلیل استفاده متفرقه و ابتکاری از رله باید دلیل این محدودیت را جستجو و پیدا کنیم تا این محدودیت را در راستای اهداف متفرقه خودمون اصلاح و متناسب کنینم.

راهنمایی
ویبراتورها همیشه برای قطع و وصل ولتاژ های ناچیزی حداکثر ۱۲ ولت ساخته میشن زیرا هدف ویبراتور افزایش ولتاژ باطری است که نهایتا حدود ۱۲ ولته ولی رله ها برای هر ولتاژی تولید میشن
و اگه دیدید رله ای بدون دستکاری هم بعنوان ویبراتور قابل استفاده شد ، تردید نکنید که کنتاکت های آن برای ولتاژ پایین ساخته شده .

سپاس

 

[mohammadhadi]

سلام
با توجه به راهنمایی شما از رله ای که کنتاکتور ان ولتاژ پایین را سوییچ می کند باید استفاده کنیم.مثلا رله های مورد استفاده در اتوموبیل

 

[غزال]

سلامبا توجه به راهنمایی شما از رله ای که کنتاکتور ان ولتاژ پایین را سوییچ می کند باید استفاده کنیم.مثلا رله های مورد استفاده در اتوموبیل

درود

بله درسته که برخی از رله های ولتاژ پایین بدون دستکاری هم بعنوان ویبراتور قابل استفاده هستند اما
اولا ازآنجا که این هدف مورد نظر سازنده نبوده لذا کلیه رله های ولتاژ پایین به این منظور قابل استفاده نیستند و برخی از رله های ولتاژ پایین هم نیاز به دستکاری داره..
ثانیا هدف اصلی سوال ، فعالیت ذهنی و وسعت نظر و تدقیق در امور و پدیده ها جهت کشف روابط فنی و علمی و علت و معلول است تا در موارد مشابه و دیگر پدیده ها و در سخت ترین شرایط نیز قادر به رفع نیاز و تحصیل مقصود باشیم
ثالثا ریشه یابی موضوع علاوه بر تحصیل مقاصد فوق ، کمک شایانی به درک و تعلیم علوم بویژه علوم و روابط فنی و الکترونیکی میکنه
.رابعا سوال این بود که عامل ناکامی کنتاکت باز چیه؟زیرا اگه عامل ناکامی را پیدا کنیم مزایای قابل توجهی داره و یکی از مزایا اینه که محدودیتی در استفاده از رله نخواهیم داشت و هر رله دم دستی قابل استفاده میشه .

پاسخ بسیار بسیار ساده ای داره .وقتی یک کنتاکت بسته و یک باز داریم که همزمان عمل میکنند چی میشه که فقط کنتاکت بسته عمل میکنه و دیگری عمل نمیکنه ؟

پاسخ و نحوه اصلاح این نقیصه بسیار بسیار ساده است و کافیه عمل این دو کنتاکت و امکان ناکامی کنتاکت باز را در ذهن خود تصور کنید.
سپاس

 

[غزال]

درود
شکل ۱ زیر حالت عادی رله است که کنتاکت باز بازه و کنتاکت بسته هم بسته است
و شکل ۲ حالت فعال رله است که وضعیت کنتاکت ها را عوض کرده بطوریکه ملاحظه میکنید کنتاکت بسته را باز کرده و باز را بسته

حالا با توجه به اینکه کنتاکت باز و بسته توسط بازویی هم محور شده که اگر یک کنتاکت حرکت کنه دیگری هم بهمان اندازه حرکت میکنه یعنی اگر یک کنتاکت یک میلیمتر جلو بره دیگری هم همان یک میلیمتر جلو میره
لذا با این توضیحات نمیتونی شکل سومی بکشی که رله عمل ناقص انجام داده باشه بطوریکه کنتاکت بسته باز شده باشه ولی کنتاکت باز بسته نشده باشه
اگه تونستی بکشی بگو کنتاکت های رله در چه نقطه ای است که چنین حالتی اتفاق افتاده
اگه تا اینجا پیش رفتی قطعا میتونی بگی که با همین وضعیت شکل ۳ که خودت کشیدی و هنوز کنتاکت باز بسته نشده چکار کنیم که کنتاکت باز بسته بشه
سازنده ویبراتور هم همین کارو میکنه وگرنه کنتاکت باز ویبراتور هم هیچوقت بسته نمیشه
بعبارتی کنتاکت باز ویبراتور با کنتاکت باز اغلب رله ها یک تفاوت کوچیک دارند

سپاس
مشاهده فایل‌پیوست 151885

 

[غزال]

درود
شکل ۱ حالت عادی رله است
که در شکل ۲ تغییر وضعیت داده یعنی کنتاکت بسته را باز کرده و کنتاکت باز را بسته.
اما شکل ۳ حالت غیر عادی رله است که کنتاکت بسته را باز کرده و تا اینجا به وظیفه خود عمل کرده ولی نتوانسته کنتاکت باز را ببندد.
زیرا بهمان دلیلی که دوست عزیزی بدرستی فرمودند زمان کافی برای انجام کامل عملیات و وظیفه خود نداشته .
چرا ؟


چون بوبین رله با کنتاکت بسته سری شده و همانطور که در شکل ۳ می بینید زمانیکه ولتاژ از طریق کنتاکت بسته به بوبین میرسد بلافاصله کنتاکت بسته را باز میکند و مسیر بوبین قطع میشه و اجازه تکمیل عملیات را نمیده و لذا قبل از آنکه بقیه وظیفه انجام شود و کنتاکت باز هم بسته شود بحالت اولیه برمیگردد و این عمل مدام تکرار میشه.
و به این ترتیب فقط میتونه کنتاکت بسته را باز کنه و کنتاکت باز هرگز بسته نمیشه.
بعبارت دیگر ، کنتاکت باز رله ها زمانی بسته میشه که کنتاکت بسته ، حسابی باز شده باشه ولی اینجا که بعنوان نوسانساز استفاده میکنیم قبل از آنکه کنتاکت بسته ، حسابی باز بشه برمیگرده زیرا بمحضی که باز بشه ولتاژ بوبین قطع میشه و لذا برمیگرده و هیچوقت نمیتونه حسابی باز بشه.
فلذا باید کاری کنیم که در همین شرایط که کنتاکت بسته حسابی باز نمیشه و یه ذره حرکت میکنه با این حرکت بسیار ناچیز ، کنتاکت باز هم عمل کنه و بسته بشه

البته این نقیصه بیشتر در رله های ولتاژ بالا اتفاق می افته که بسادگی برای مقصود ما قابل اصلاحه
درواقع باید تغییری در رله اعمال کنیم تا قبل از آنکه رله بحالت عادی برگرده کنتاکت باز هم بسته شده باشه .


حالا سوال اینه
رله را چگونه اصلاح کنیم تا زمانی که فعال شد ، قبل آز آنکه بحالت اول برگرده کنتاکت باز هم بسته شده باشه

منم برای تهیه فیلمی که در پست ۳ تقدیم کردم ابتدا رله را اصلاح کردم تا کنتاکت باز هم بتونه قطع و وصل بشه تا ولتاژ ترانس را قطع و وصل کنه و ۲۲۰ ولت را تولید و لامپ ۲۲۰ ولتی را روشن کنه.

ضمنا اگه از کنتاکت بسته رله برای قطع و وصل ترانس هم استفاده کنیم دیگه هر رله ای بدون دستکاری بعنوان ویبراتور قابل استفاده میشه ولی بدلایلی روش خوبی نیست

سپاس